. نزول کتب آسمانى در این ماه
تمام کتب بزرگ آسمانى مانند: قرآن کریم، تورات، انجیل، زبور، صحف در این ماه نازل شده است. حضرت امام صادق(علیه السلام) مى فرماید: «کل قرآن کریم در ماه رمضان به بیت المعمور نازل شد، سپس در مدت بیست سال بر پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) و صحف ابراهیم در شب اول ماه رمضان و تورات در روز ششم ماه رمضان، انجیل در روز سیزدهم ماه رمضان و زبور در روز هیجدهم ماه رمضان نازل شد.» [الکافى، همان، ج 2 ،ص 628]
3. توفیق روزه
در ماه
رمضان خداوند متعال توفیق روزه دارى را به بندگانش داده است; «پس هر که ماه
[رمضان] را درک کرد، باید روزه بگیرد.» [سوره
بقره، آیه 185.]
انسان افزون بر جنبه مادى و جسمى، داراى بُعد معنوى و روحى هم هست و هر کدام در
رسیدن به کمال مطلوب خود، برنامه هاى ویژه را نیاز دارند، یکى از برنامه ها براى
تقویت و رشد بُعد معنوى، تقوا و پرهیزگارى است; یعنى اگر انسان بخواهد خودش را از
جنبه معنوى رشد و پرورش دهد و به طهارت و کمال مطلوب برسد، باید هواى نفس خود را
مهار کند و موانع رشد را یکى پس از دیگرى بر دارد و خود را سرگرم لذت ها و شهوات
جسمى نکند. یکى از اعمالى که در این راستا مؤثر و مفید است روزه دارى است، قرآن
کریم مى فرماید: «... اى افرادى که ایمان آورده اید! روز بر شما نوشته شد، همان
گونه که بر پیشینیان از شما نوشته شده، تا پرهیزگار شوید.» [سوره بقره، آیه 183.]
برخى از فواید و فضائل روزه:
الف. تقویت تقوا، پرهیزگارى و اخلاص; [سوره بقره، آیه 183.]
امام
صادق(علیه السلام) مى فرماید: خداوند متعال فرموده: «روزه از من است و پاداش آن را
من مى دهم.» [میزان الحکمة، ج 7، ص 3207]
حضرت فاطمه(علیها السلام) مى فرماید: «خداوند روزه را براى استوارى اخلاص، واجب
فرمود.» [میزان الحکمة، ج 7، ص 320۹]
ب. مانع عذاب هاى دنیوى و اخروى:
امام
على(علیه السلام) مى فرماید: «روزه روده را باریک مى کند گوشت را مى ریزد و از
گرماى سوزان دوزخ دور مىگرداند.» [میزان الحکمة،
ج 7، ص 320۹]
پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) مى فرماید: «روزه سپرى در برابر آتش است.» [میزان
الحکمة، ج 7، ص 320۹]
ج. آرامش روان و جسم:
روزه
دارى روح و روان و قلب و دل و نیز جسم را آرامش داده و باعث سلامتى روح و تندرستى
جسم مى شود.
پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) مى فرماید: «روزه بگیرید تا سالم بمانید.»
باز مى فرماید: «معده خانه تمام دردها و امساک [روزه] بالاترین داروهاست.» [میزان
الحکمة، ج 7، ص 320۹]
حضرت امام باقر(علیه السلام) مى فرماید: «روزه و حج آرام بخش دلهاست.» [میزان
الحکمة، ج 7، ص 320۹]
حضرت على(علیه السلام) مى فرماید: «خداوند بندگان مؤمن خود را به وسیله نمازها و
زکات و حدیث در روزه دارى روزه هاى واجب [رمضان] براى آرام کردن اعضا و جوارح
آنان، خشوع دیدگانش و فروتنى جان هایشان و خضوع دلهایشان حفظ مى کنند.» [میزان
الحکمة، ج 7، ص 320۹]
امروزه در علم پزشکى و از نظر بهداشت و تندرستى نیز در جاى خود ثابت شده که روزه
دارى تأثیرهاى فراوانى بر آرامش روح و روان و سلامتى جسم و بدن دارد، دفع چربى هاى
مزاحم، تنظیم فشار، قند خون، و... نمونه آن است. [تفسیر نمونه، ج 1 ،ص 631]
د. مانع نفوذ شیطان:
امام
على(علیه السلام) به پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) عرض کرد: یا رسول الله! چه
چیزى شیطان را از ما دور مى کند؟ پیامبرگرامى(صلى الله علیه وآله) فرمود: روزه
چهره او را سیاه مى کند و صدقه پشت او را مى شکند.» [مستدرک الوسائل، محدث نورى، ج
7، ص 154]
بنابراین، روزه مانع نفوذ شیطان هاى جنى و انسى شده و وسوسه هاى آنان را خنثى مى
کند.
هـ . مساوات بین غنى و فقیر:
انسان روزه دار در هنگام گرسنگى و تشنگى، فقرا و بینوایان را یاد مى کند و در نتیجه به کمک آن ها مى شتابد. حضرت امام حسن عسگرى(علیه السلام) درباره علت وجوب روزه مى فرماید: «تا توانگر درد گرسنگى را بچشد و در نتیجه به نیازمند کمک کند.»
و. احیاء فضائل اخلاقى
حضرت امام رضا(علیه السلام) درباره علت وجوب روزه مى فرماید: «تا مردم رنج گرسنگى و تشنگى را بچشند و به نیازمندى خود در آخرت پى ببرند و روزه دار بر اثر گرسنگى و تشنگى خاشع، متواضع و فروتن، مأجور، طالب رضا و ثواب خدا و عارف و صابر باشد و بدین سبب مستحق ثواب شود،... روزه موجب خوددارى از شهوات است، نیز تا روزه در دنیا نصیحت گر آنان باشد و ایشان را در راه انجام تکالیفشان رام و ورزیده کند و راهنماى آنان در رسیدن به اجر باشد و به اندازه سختى، تشنگى و گرسنگى که نیازمندان و مستمندان در دنیا مى چشند پى ببرند و در نتیجه، حقوقى که خداوند در دارایى هایشان واجب فرموده است، به ایشان بپردازند... .» [میزان الحکمة، ج 7، ص 320۹]
4. وجود شب قدر در این ماه
شب قدر
از شب هایى که برتر از هزار ماه است و فرشتگان در این شب به اذن خدا فرود مى آیند
و جمیع مقدرات بندگان را در طول سال تعیین مى کنند [سوره قدر، آیه 1 ـ 5.] و وجود
این شب در این ماه مبارک نعمت و موهبتى الهى بر امت پیامبر گرامى اسلام(صلى الله
علیه وآله) است و مقدرات یک سال انسان ها (حیات، مرگ، رزق و...) براساس لیاقت ها و
زمینه هایى که خود آنها به وجود آورده اند تعیین مى شود و انسان در چنین شبى با
تفکر و تدبر مى تواند به خود آید و اعمال یک سال خود را ارزیابى کند و با فراهم
آوردن زمینه مناسب بهترین سرنوشت را براى خود رقم زند. [تفسیر المیزان، ج 18، ص
132; ج 19، ص 90]
حضرت امام صادق(علیه السلام) مى فرماید: «تقدیر مقدرات در شب نوزدهم و تحکیم آن در
شب بیست و یکم و امضاء آن در شب بیست و سوم است.» [وسائل الشیعه، ج 10، ص 354]
5. بهار قرآن
نظر به این که قرآن کریم در ماه مبارک رمضان نازل شده و تلاوت آیات آن در این ماه فضیلت بسیارى دارد، در روایات اسلامى، از ماه رمضان به عنوان بهار قرآن یاد شده است; چنان که حضرت امام باقر(علیه السلام)مى فرماید: «هر چیزى بهارى دارد و بهار قرآن ماه رمضان است.» [وسائل الشیعه، ج 6، ص 203]